سنگ شناسی
زیبا خدائیان چگنی؛ نعمت‌اله رشیدنژاد عمران؛ علی اکبر بهاری فر؛ رضا نوزعیم؛ کارملا واکارو؛ خوزه فرانسیسکو سنتوس
چکیده
ارتوآمفیبولیت‌های منطقه تخت سلیمان بخشی از کمپلکس دگرگونه تکاب هستند که در شمال شرق تکاب واقع شدهاند. این سنگها شامل آمفیبولیت، گارنت‌آمفیبولیت، کیانیت- گارنت‌آمفیبولیت، هورنبلندیت و اپیدوت‌آمفیبولیت هستند. مطالعه پتروگرافی و ژئوشیمی سنگ کل حاکی از سنگ مادر بازالت و آندزیت بازالت غنی از Mg و یا معادل درونی این سنگها با گرایش ...
بیشتر
ارتوآمفیبولیت‌های منطقه تخت سلیمان بخشی از کمپلکس دگرگونه تکاب هستند که در شمال شرق تکاب واقع شدهاند. این سنگها شامل آمفیبولیت، گارنت‌آمفیبولیت، کیانیت- گارنت‌آمفیبولیت، هورنبلندیت و اپیدوت‌آمفیبولیت هستند. مطالعه پتروگرافی و ژئوشیمی سنگ کل حاکی از سنگ مادر بازالت و آندزیت بازالت غنی از Mg و یا معادل درونی این سنگها با گرایش کالکوآلکالن تا تولئیتی و حتی پریدوتیت است. بر اساس ژئوشیمی عناصر کمیاب و نسبت‌های ایزوتوپی Sr-Nd، ماگمای مادر از گوشته منشا گرفته است. این آمفیبولیت‌ها در نمودارهای بهنجار شده نسبت به کندریت حداقل دو الگوی متفاوت نشان میدهند یک گروه دارای تهی‌شدگی از LREEs نسبت به HREEs و برخی نیز دارای الگوی مسطح هستند. گروه دیگر دارای غنی شدگی از LREEs نسبت به HREEs هستند. این الگوهای متفاوت و ویژگی‌های ژئوشیمی دیگر، حاکی از گرایش مورب یا پشت قوس و قوس برای ماگمای مادر این آمفیبولیت‌ها است. این دوگانگی میتواند مربوط به تکامل زمانی ماگماتیسم از جایگاه مرتبط با MORB یا پشت قوس به قوس و یا از جایگاه مرتبط با قوس به پشت قوس باشد.
سنگ شناسی
محسن زادصالح؛ فریبرز مسعودی؛ حامد پورخرسندی؛ کارن فونتیجن
چکیده
برای بررسی فرآیندهای حاکم بر مخازن ماگمایی دماوند و تغییرات آن در گذر زمان، بافت کانی پلاژیوکلاز در روانهها و خاکستر‌ها مطالعه شد. در این مطالعه پلاژیوکلازهایی در ابعاد و اندازه نزدیک به یکدیگر ولی با بافت‌های کاملا متفاوت و پلاژیوکلازهایی با ابعاد متفاوت ولی با ویژگی‌های بافتی مشابه مشاهده شد. 28 نوع بافت با ویژگی‌های متفاوت ...
بیشتر
برای بررسی فرآیندهای حاکم بر مخازن ماگمایی دماوند و تغییرات آن در گذر زمان، بافت کانی پلاژیوکلاز در روانهها و خاکستر‌ها مطالعه شد. در این مطالعه پلاژیوکلازهایی در ابعاد و اندازه نزدیک به یکدیگر ولی با بافت‌های کاملا متفاوت و پلاژیوکلازهایی با ابعاد متفاوت ولی با ویژگی‌های بافتی مشابه مشاهده شد. 28 نوع بافت با ویژگی‌های متفاوت و در ابعاد مختلف در پلاژیوکلازهای روانهها و تنها 3 نوع بافت با ویژگی متمایز در پلاژیوکلازهای خاکسترهای ریزشی و موجی متمایز گردید. جمعیتی از بلورها در روانهها بارها در شرایط عدم تعادل قرار‌گرفته‌اند، اما از دهانه خارج نشده اند و در مخزن ماگمایی باردیگر با برقرار شدن شرایط متعادل شروع به رشد مجدد کرده‌اند. تغییرات سرعت صعود ماگما ، همرفت‌های کوچک و بزرگ در مخازن ماگمایی، بالارفتن دما، تغییرات سریع و ناگهانی فشار، مخازن ماگمایی با حجم و ابعاد متفاوت، از شواهدی هستند که به کمک مطالعات بافتی آشکار گردید. مخزن ماگمایی آتشفشان دماوند جوان در بازه سنی روانه‌های نمونه برداری شده در بازه زمانی حدود7000 تا 450 هزار سال، شرایط‌یکنواختی حتی در طول رشد یک بلور را ثبت نکرده است و ماگما دائما از حالت تعادل خارج شده است، اما خروج از حالت تعادل همیشه منجر به فوران دماوند نشده است.
سنگ شناسی
رضا جمال امیدی؛ سعید حکیمی آسیابر؛ شهروز حق نظر؛ منصور وثوقی عابدینی
چکیده
کوههای طارم در منتهی الیه جنوب غربی رشته کوه البرز با جهت تقریبی شمال غربی_ جنوب شرقی قرار دارند. منطقه تشویر قسمتی ازحاشیه شمالی کوههای طارم ودر 90 کیلومتری شمال شرقی زنجان می‌باشد. بیشتر سنگهای آذرین این محدوده شامل بازالت، بازالت آندزیتی و میان لایه‌هایی از توف است. غنی‌شدگی عناصر LIL همراه با آنومالی مثبت Ce ، P و Sm و تهی‌شدگی عناصر ...
بیشتر
کوههای طارم در منتهی الیه جنوب غربی رشته کوه البرز با جهت تقریبی شمال غربی_ جنوب شرقی قرار دارند. منطقه تشویر قسمتی ازحاشیه شمالی کوههای طارم ودر 90 کیلومتری شمال شرقی زنجان می‌باشد. بیشتر سنگهای آذرین این محدوده شامل بازالت، بازالت آندزیتی و میان لایه‌هایی از توف است. غنی‌شدگی عناصر LIL همراه با آنومالی مثبت Ce ، P و Sm و تهی‌شدگی عناصر Nb، Ta، Zr، Hf و Th ، و همچنین نسبت‌های K2O/Na2O و Ba/Rb در نمونه‌های سنگی گستره تشویر، حاکی ازآلودگی ماگما با پوسته تحتانی است. وجود شواهد آلودگی پوسته‌ای و نسبت مقادیر Nb/Y و Zr/Y در نمونه‌ها، حکایت از آن دارد که منشاء اولیه بازالت‌های منطقه تشویر، به منابع پلوم تعلق دارد. ماهیت قلیایی، شوشونیتی، پرآلومینی و محتوای کم تیتانیوم سنگهای محدوده تشویر به همراه غنی بودن آنها از عناصر کمیاب REE (همانند Ba، Rb و Sr)، منشأ و عمق ماگما، نشان‌دهنده تعلق آنها به محیط ریفتی است. در این تحقیق علاوه بر تعیین نمودن ویژگی‌های سنگهای آذرین گستره تشویر، نتایج مطالعات پیشین متعدد انجام شده در موقعیت‌های مکانی کوههای طارم بر روی نقشه مشخص و جایگاه تکتونیکی گستره طارم به دو زیر محدوده موازی دارای فورانهای تیپ کمان ماگمایی و مناطق ریفتی تقسیم شده است که گسترش این محدوده ریفتی قبل از تبدیل به یک حوضه پشت کمانی متوقف شده است.
سنگ شناسی
محمد علی رجب زاده؛ محمد امینی
چکیده
در پژوهش حاضر برای نخستین بار، حضور اندیس های کرومیتیت انبانه ای در بخش های افیولیتی شهر مریوان گزارش می شود. اندیسهای کرومیتیت همراه با سنگ های افیولیتی نوع دونیت و هارزبورژیت بوده و اغلب با فابریک توده ای گرانولار در جنوب غرب شهر مریوان رخنمون دارند. شیمی کانی کروم-اسپینل در سه اندیس کرومیتیتی مورد مطالعه در این منطقه نشان می دهد ...
بیشتر
در پژوهش حاضر برای نخستین بار، حضور اندیس های کرومیتیت انبانه ای در بخش های افیولیتی شهر مریوان گزارش می شود. اندیسهای کرومیتیت همراه با سنگ های افیولیتی نوع دونیت و هارزبورژیت بوده و اغلب با فابریک توده ای گرانولار در جنوب غرب شهر مریوان رخنمون دارند. شیمی کانی کروم-اسپینل در سه اندیس کرومیتیتی مورد مطالعه در این منطقه نشان می دهد که میزان عدد کروم برای دو ذخیره، عددی بالا (میانگین 85/0) با میزان TiO2 بسیار پایین (01/0) و برای ذخیره دیگر میزان عدد کروم پایین (76/0) و با میزان میانگین TiO2 بیشتر (05/0) است. این موضوع نشان می دهد که اندیس های کرومیتیت و به تبع آن مجموعه افیولیتی در دو خاستگاه متفاوت ژئوتکتونیکی ش تکوین یافته اند. تشکیل این اندیس ها و سنگ های میزبان در پاسخ به واگرایی سریع پوسته اقیانوسی و سپس حرکت همگرایی صفحات تکتونیکی و بسته شدن اقیانوس تتیس جوان صورت گرفته است. همچنین طیف وسیعی از گابروها شامل گابرو درشت بلور، ملاگابرو و میکروگابرو در سه منطقه شمال غرب کامیاران ، شرق سروآباد و جنوب‌غرب مریوان، میزبان کانی های ایلمنیت، مگنتیت و تیتانیت هستند. ترکیب شیمیایی کانی ایلمنیت نشان می دهد که متوسط میزان درصد وزنی TiO2 از کامیاران به سمت سروآباد و سپس مریوان افزایش می یابد. با توجه به شواهد بافتی و شیمی کانی، کانه زایی تیتانیوم در نتیجه اکسایش ماگما و تشکیل قطرات سیال غیرقابل آمیزش غنی از آهن و تیتانیوم، پس از تبلور پلاژیوکلاز صورت گرفته است.
سنگ شناسی
اسماعیل خان چوبان؛ بهزاد حاج علی لو؛ محسن مؤید؛ محمدرضا حسین زاده؛ مروت فرید آزاد
چکیده
در منطقه قزل‌داش داغی رخنمون قابل توجهی از فعالیت آتشفشانی میوسن با ترکیب آندزیتی به همراه نهشته‌های آذرآواری شامل توف، برش و آگلومرا وجود دارد. بافت این سنگها پورفیری تا میکرو پورفیری بوده و درشت بلور ها شامل پلاژیوکلاز، هورنبلند و اندکی بیوتیت است. منطقه-بندی بافت غربالی در دشت‌بلورهای پلاژیوکلاز این گدازه‌ها نشانه شرایط ...
بیشتر
در منطقه قزل‌داش داغی رخنمون قابل توجهی از فعالیت آتشفشانی میوسن با ترکیب آندزیتی به همراه نهشته‌های آذرآواری شامل توف، برش و آگلومرا وجود دارد. بافت این سنگها پورفیری تا میکرو پورفیری بوده و درشت بلور ها شامل پلاژیوکلاز، هورنبلند و اندکی بیوتیت است. منطقه-بندی بافت غربالی در دشت‌بلورهای پلاژیوکلاز این گدازه‌ها نشانه شرایط عدم تعادل حین انجماد ماگما است. این سنگها ماهیت کالکآلکالن دارند. ویژگی‌های ژئوشیمیایی گدازه‌های قزل‌داش داغی نظیر غنی‌شدگی LREEها نسبت به HREEها و همچنین غنی‌شدگی عناصر LILE به همراه بیهنجاریهای منفی Nb، Ti و P بیانگر وابستگی آنها به مناطق فرورانش است. این سنگها حاوی مقادیر بالای SiO2، Sr، Sr/Y و La/Yb و مقادیر پایینتر Y، MgO و Yb نسبت به سنگهای آتشفشانی کالکآلکالن معمولی هستند و میتواند نشانگر ویژگی‌های آداکیتی گدازه‌ها باشد. بر پایه داده‌های ژئوشیمیایی این گدازه‌ها در اثر این گدازه ها در نتیجه ذوب بخشی پوسته اقیانوسی فرورانده شده ایجاد شدهاند.
سنگ شناسی
مرتضی دلاوری؛ خدیجه قربانی؛ امیرعلی طباخ شعبانی
چکیده
کمربند ماگمایی ارومیه - دختر به موازات زمیندرز زاگرس و در نتیجه فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر حاشیه جنوبی اورازیا تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی مورد تحقیق در محدوده رزن- آوج بخشی از ماگماتیسم نوار ارومیه – دختر هستند. این سنگها شامل الیوین‌بازالت، بازالت تا معدودی تراکی‌آندزیت با ماهیت آلکالن هستند. روابط چینه‌شناختی ...
بیشتر
کمربند ماگمایی ارومیه - دختر به موازات زمیندرز زاگرس و در نتیجه فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر حاشیه جنوبی اورازیا تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی مورد تحقیق در محدوده رزن- آوج بخشی از ماگماتیسم نوار ارومیه – دختر هستند. این سنگها شامل الیوین‌بازالت، بازالت تا معدودی تراکی‌آندزیت با ماهیت آلکالن هستند. روابط چینه‌شناختی میان‌لایه‌ای افق‌های آتشفشانی با رسوبات سازند قم موید سن الیگومیوسن آنهاست. تمرکز عناصر اصلی و کمیاب سنگهای آتشفشانی و مدلسازی شیمیایی نشان‌دهنده نقش بارز فرایند تبلور تفریقی (35 تا 45 درصد) با مشارکت کانی‌های الیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز در تحول ترکیب مذاب است. شیمی سنگ کل این سنگها نشان‌دهنده غنی‌شدگی زیاد LREE/HREE و نبود تهی‌شدگی HFSE همانند مذاب‌های OIB است. به نظر می‌رسد پس از فعالیت ماگمایی گسترده ائوسن در نوار- ارومیه دختر که مشخصات بارز ماگماتیسم قوسی دارد، در الیگومیوسن منشأ مذاب‌ها به گوشته عمیق‌تر آستنوسفری تغییر پیدا کرده است. احتمالاً پس از آغازین مراحل برخورد پلیتی عربی- اوراسیایی در ائوسن پایانی- الیگوسن آغازی و عقبگرد لیتوسفر فرورونده، جریانی از گوشته آستنوسفری به درون گوه گوشته‌ای تزریق شده و به طور ضعیفی تحت تأثیر مواد فرورانشی قرار گرفته است که باعث شکل‌گیری مذاب‌های الیگومیوسن شده است.
سنگ شناسی
نسیم عسکری؛ رضا زارعی سهامیه؛ جعفر عمرانی؛ محمد هاشم امامی؛ کارملا واکارو؛ خوزه فرانسیسکو سانتوس
چکیده
دایکهای مافیک منطقه زرین با روند شمال باختر- جنوب خاور در توده گرانیتوییدی زرین واقع در باختر بلوک یزد، ایران مرکزی را جای‌گرفته‌اند. این دایک‌ها از نوع گابروهای ساب‌آلکالن، دارای بافت اینترگرانولار و در برخی موارد میلونیتی می‌باشند. داده‌های ژئوشیمیایی نشان داده‌اندکه آنها حاصل ذوب بخشی خاستگاه گوشته‌ای اسپینل پریدوتیتی ...
بیشتر
دایکهای مافیک منطقه زرین با روند شمال باختر- جنوب خاور در توده گرانیتوییدی زرین واقع در باختر بلوک یزد، ایران مرکزی را جای‌گرفته‌اند. این دایک‌ها از نوع گابروهای ساب‌آلکالن، دارای بافت اینترگرانولار و در برخی موارد میلونیتی می‌باشند. داده‌های ژئوشیمیایی نشان داده‌اندکه آنها حاصل ذوب بخشی خاستگاه گوشته‌ای اسپینل پریدوتیتی بوده و مقادیر نسبت‌های ایزوتوپی 87Sr/86Sr (7028/0-7044/0) و 144Nd/143Nd (5122/0- 5123/0) نیز خاستگاه گوشته لیتوسفری دایکهای مافیک منطقه زرین را تأیید می‌کند. الگوی پراکندگی عناصر فرعی بهنجار شده نسبت به گوشته اولیه از لحاظ غنی‌شدگی از LILEs نسبت به HFSEs و آنومالی مثبتRb, Ba و آنومالی منفی Nb, Ta, Zr, Th نشان‌دهنده ماگماتیسم وابسته به فرورانش و متاسوماتیزم شدن خاستگاه آنها توسط سیالات حاصل از فرورانش است. تشکیل دایکهای منطقه زرین را میتوان به ذوب گوشته لیتوسفری در اثر بالاآمدگی استنوسفر در یک محیط کششی وابسته به فرورانش نسبت داد.
سنگ شناسی
طاهره پارسا؛ منیره خیرخواه؛ میرعلی اصغر مختاری
چکیده
سنگهای آتشفشانی سنوزوئیک جنوب رودخانه قزل اوزن، در پهنه ماگمایی البرز باختری-آذربایجان و بخش شمالی فلات ایرانی- ترکی واقع شدهاند. گدازه‌های اسیدی الیگوسن در شمال زنجان، ترکیب ریولیتی تا داسیتی دارند و بافت‌های هیالوپورفیریتیک تا هیالومیکرولیتیک پورفیریتیک را نشان میدهند. این گدازه‌ها در امتداد گسیختگی‌های اصلی منطقه ...
بیشتر
سنگهای آتشفشانی سنوزوئیک جنوب رودخانه قزل اوزن، در پهنه ماگمایی البرز باختری-آذربایجان و بخش شمالی فلات ایرانی- ترکی واقع شدهاند. گدازه‌های اسیدی الیگوسن در شمال زنجان، ترکیب ریولیتی تا داسیتی دارند و بافت‌های هیالوپورفیریتیک تا هیالومیکرولیتیک پورفیریتیک را نشان میدهند. این گدازه‌ها در امتداد گسیختگی‌های اصلی منطقه بیرون ریخته‌اند. فلدسپار (سانیدین)، بیوتیت و آمفیبول (هورنبلند) درشت‌بلورهای عمده این سنگها هستند که در خمیره‌ای از شیشه و کانی‌های ریزبلور فلسیک (فلدسپارها و کوارتز) و مافیک (بیوتیت و آمفیبول) قرار گرفته‌اند. با مطالعات ژئوشیمیایی، این سنگها دارای ماهیت کالکآلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی، در زمره سنگهای اسیدی متاآلومین و I-Type قرار می‌گیرند. در نمودارهای عناصر کمیاب خاکی بهنجارشده نسبت به کندریت، این نمونه‌ها الگوهای غنی از LREE با نسبت بالای LREE/HREE را نشان میدهند. غنی‌شدگی از عناصر کمیاب خاکی سبک و تهی‌شدگی از عناصر کمیاب خاکی سنگین از ویژگی‌های سنگهای کالکآلکالن حاشیه فعال قاره‌ای است. همچنین، این سنگها غنی‌شدگی از عناصر LILEs و آنومالی منفی از عناصر HFSEs (Nb, Ta و Ti) دارند که ویژگی سنگهای ماگمایی مربوط به محیط‌های فرورانشی Post-COLG می‌باشد. شواهد ژئوشیمیایی دلالت بر این دارند که ماگمای مادر اسیدی منطقه از ذوببخشی پوسته پایینی در طی کاهش فشار و درطی کشش‌های موضعی حاصل شدهاست.
سنگ شناسی
نجلا ساکی؛ قاسم قربانی
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شمال طرود، در جنوب شاهرود و در شمال شرق زون ساختاری ایران مرکزی واقع است. دایکهای بازالتی فراوانی در این منطقه به داخل سنگهای آتشفشانی ائوسن نفوذ نموده و حاوی انکلاوهای گابرویی فراوانی نیز هستند. پلاژیوکلاز (بایتونیت-آنورتیت)، آمفیبول (کلسیک، پارگازیت و مگنزیوهاستینگزیت) و پیروکسن (کلسیک، دیوپسید-اوژیت) ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شمال طرود، در جنوب شاهرود و در شمال شرق زون ساختاری ایران مرکزی واقع است. دایکهای بازالتی فراوانی در این منطقه به داخل سنگهای آتشفشانی ائوسن نفوذ نموده و حاوی انکلاوهای گابرویی فراوانی نیز هستند. پلاژیوکلاز (بایتونیت-آنورتیت)، آمفیبول (کلسیک، پارگازیت و مگنزیوهاستینگزیت) و پیروکسن (کلسیک، دیوپسید-اوژیت) از کانی‌های شاخص این سنگها هستند. با توجه به شیمی کانی‌ها، ماهیت سازنده این سنگها عمدتاً ساب‌آلکالن و فوگاسیته اکسیژن طی تشکیل و تبلور آنها بالا بوده است. دماسنجی‌های انجام گرفته در این سنگها بیانگر دماهای توقف تبادل و تعادل نهایی کانی‌ها در دماهای ºC1200-1100 برای پیروکسن و ºC 888-825 برای آمفیبول بوده است. محاسبه ژئوبارومتری این سنگها با استفاده از میزان آلومینیم کل آمفیبول در سنگهای بازالتی میزبان، دایکهای بازالتی و انکلاوها به ترتیب بین 51/8 تا 21/9 کیلوبار (عمق 30 تا 33 کیلومتر)، 41/7 تا 16/9 کیلوبار (عمق 27 تا 33 کیلومتر) و 84/6 تا 46/7 کیلو بار (عمق 25 تا 27 کیلومتر) برآورد می‌شود. ویژگی‌های شیمی کانی‌های سنگهای مورد مطالعه در نمودارهای مختلف، تشابهات ترکیبی قوی را نشان می‌دهد و بیانگر آن است که منشأ آنها یکسان و به احتمال زیاد مخزن ماگمایی سنگهای بازالتی مورد مطالعه در اعماق 33 تا 25 کیلومتری پوسته تحتانی بوده است.
سنگ شناسی
شیرین شهابی؛ حبیب الله قاسمی؛ مهدی رضایی کهخائی؛ ژای مینگو
چکیده
در توالی‌های آهکی پرمو-تریاس منطقه تالو در شمال خاور دامغان در پهنه البرز خاوری، چندین توده آذرین نفوذی مافیک با ترکیب الیوین گابرو، گابرو و آلکالی‌دیوریت برونزد دارند. مهم‌ترین کانی‌های سنگ‌ساز این توده‌های آذرین مافیک شامل الیوین، کلینوپیروکسن، آمفیبول و پلاژیوکلاز هستند. ماهیت کلی این سنگها آلکالن بوده و ویژگی‌های ژئوشیمی ...
بیشتر
در توالی‌های آهکی پرمو-تریاس منطقه تالو در شمال خاور دامغان در پهنه البرز خاوری، چندین توده آذرین نفوذی مافیک با ترکیب الیوین گابرو، گابرو و آلکالی‌دیوریت برونزد دارند. مهم‌ترین کانی‌های سنگ‌ساز این توده‌های آذرین مافیک شامل الیوین، کلینوپیروکسن، آمفیبول و پلاژیوکلاز هستند. ماهیت کلی این سنگها آلکالن بوده و ویژگی‌های ژئوشیمی عناصر اصلی، کمیاب و نادر خاکی آنها با طبیعت یک منبع گوشته‌ای مشابه با محل منشأ سنگهای بازالتی جزائز اقیانوسی (OIB) سازگاری دارد. الیوینهای این سنگها از نوع کریزولیت بوده و پلاژیوکلازها نیز با ترکیب آلبیت، الیگوکلاز و لابرادوریت مشخص می‌شوند. ترکیب کلینوپیروکسن‌ها دیوپسید، سالیت (Salite) و اوژیت بوده و با ماهیت آلکالن و غیرکوهزایی (Non-orogenic) مشخص می‌شوند. دما و فشار تبلور کلینوپیروکسن‌ها به ترتیب، 1200 تا 1250 درجه سانتی‌گراد، و 6 تا 11 کیلوبار بوده و در فوگاسیته اکسیژن بالا تشکیل شدهاند. ترکیب آمفیبولها نشان دهنده آمفیبول کلسیک و تیتانیوم بالا، از نوع کرسوتیت است که در شرایط آذرین تبلور یافته و دارای منشأ گوشته‌ای می‌باشند. آمفیبولها در دمای بیش از۹۵۰ درجه سانتی‌گراد و در محدوده فشار بین ۶5۰ تا ۷۵۰ مگاپاسکال (معادل 5/ 6 تا ۵/ ۷ کیلوبار) تشکیل شدهاند.
سنگ شناسی
مصطفی دلخواه؛ حبیب بیابانگرد؛ حمیدرضا سلوکی
چکیده
مجموعه آذرین زرد کوه واقع در 35 کیلومتری جنوب شرق ایرانشهر، از نظر زمین شناسی در زون فلیش شرق ایران و پهنه زمیندرز سیستان قرار می گیرد. در این منطقه مجموعه‌هایی از سنگ های افیولیتی به سن کرتاسه بالایی ، فلیش‌های ائوسن و سنگهای آذرین نفوذی و خروجی اُلیگومیوسن (مجموعه آذرین زردکوه) برونزد دارند. الگوی تغییرات عناصر جزئی و کمیاب خاکی ...
بیشتر
مجموعه آذرین زرد کوه واقع در 35 کیلومتری جنوب شرق ایرانشهر، از نظر زمین شناسی در زون فلیش شرق ایران و پهنه زمیندرز سیستان قرار می گیرد. در این منطقه مجموعه‌هایی از سنگ های افیولیتی به سن کرتاسه بالایی ، فلیش‌های ائوسن و سنگهای آذرین نفوذی و خروجی اُلیگومیوسن (مجموعه آذرین زردکوه) برونزد دارند. الگوی تغییرات عناصر جزئی و کمیاب خاکی این سنگ ها غنی شدگی ضعیفی در عناصر نادر خاکی سبک (LREE) مانند La، Ce و Sm نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) مانند Ho، Yb،Tb و Lu نشان می دهند و شیب این نمودار در سمت عناصر HREE ملایم و صاف و حتی در سنگهای خروجی کمی افزایشی است. گمان می رود که ماگمای سازنده این سنگها از گوه گوشته‌ای بالای ورقه فررونده که معمولاً تحت تأثیر سیالات آزاد شده از ورقه فررونده و عناصر موجود در آن (از جمله سیلیس، پتاسیم و سدیم) قرار می‌گیرند، ایجاد شده است و سپس با جایگیری در پوسته متحمل هضم و آلایش گردیده است. بنابر‌این به نظر می رسد این سنگها مرتبط با ماگماتیسم و فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس بین بلوکهای لوت و افغان می باشند.
سنگ شناسی
مهسا جمشیدنیا؛ منیژه اسدپور؛ معصومه آهنگری
چکیده
گنایسهای قوشچی در شمال ارومیه، بخشی از مجموعه ماگمایی – دگرگونی شمالباختر پهنه سنندج – سیرجان محسوب میگردد. این سنگها به همراه آمفیبولیت و شیستها پیسنگ پرکامبرین منطقه را تشکیل میدهند، دارای بافت لیپیدوگرانوبلاستیک، چشمی، پورفیروبلاستیک و میرمکیتی بوده و شامل مجموعه کانیایی کوارتز+ فلدسپارهای قلیایی ...
بیشتر
گنایسهای قوشچی در شمال ارومیه، بخشی از مجموعه ماگمایی – دگرگونی شمالباختر پهنه سنندج – سیرجان محسوب میگردد. این سنگها به همراه آمفیبولیت و شیستها پیسنگ پرکامبرین منطقه را تشکیل میدهند، دارای بافت لیپیدوگرانوبلاستیک، چشمی، پورفیروبلاستیک و میرمکیتی بوده و شامل مجموعه کانیایی کوارتز+ فلدسپارهای قلیایی (میکروکلین و ارتوز پرتیتی)+ پلاژیوکلاز+ بیوتیت± پیروکسن± مسکوویت± آمفیبول± اپیدوت+ زیرکن و اکسیدهای آهن هستند. برای شناخت خاستگاه آذرین (ارتو) و یا رسوبی (پارا) بودن این گنایسها از شواهد صحرایی، سنگ‌شناختی و ژئوشیمیایی استفاده گردیده است. همه شواهد دلالت بر وجود خاستگاه اولیه آذرین (ارتو) برای گنایسهای مورد مطالعه است. در واقع سنگ مادر این گنایسها، سنگ‌هایی با بافت پورفیری بوده که ماهیت گرانیتی تا مونزونیتی با سرشت آهکی – قلیایی و پرآلومینوس تا متاآلومینوس داشتهاند. میتوان استنباط کرد که پروتولیت این سنگها متعلق به سریهای کالک آلکالن حاشیه فعال قاره‌ای یا کمان آتشفشانی (VAG)بوده که در اواخر نئوپروتروزوییک تشکیل شدهاند. رخدادهای زمین‌ساختی بعدی سبب دگرگونی آنها به گنایس شده است.
سنگ شناسی
مریم داعی پاریزی؛ حمید احمدی پور؛ عباس مرادیان
چکیده
در منطقه پاریز (استان کرمان)، نهشتههایی وجود دارد که در نقشههای زمینشناسی، بهعنوان واحدهای تخریبی کنگلومرای سخت نشده نئوژن معرفی شدهاند. بررسی این نهشتهها، نشان داد که آنها، مواد آذرآواری حاصل از فورانهای انفجاری نئوژن هستند که بر روی سنگهای آذرین ائوسن قرارگرفته و قطعات موجود در آنها از نوع داسیت و ریولیت ...
بیشتر
در منطقه پاریز (استان کرمان)، نهشتههایی وجود دارد که در نقشههای زمینشناسی، بهعنوان واحدهای تخریبی کنگلومرای سخت نشده نئوژن معرفی شدهاند. بررسی این نهشتهها، نشان داد که آنها، مواد آذرآواری حاصل از فورانهای انفجاری نئوژن هستند که بر روی سنگهای آذرین ائوسن قرارگرفته و قطعات موجود در آنها از نوع داسیت و ریولیت می‌باشند. این نهشتهها از نوع مواد آذرآواری موجی، جریانی، برشهای انفجاری و لاهار بوده و نوع مواد آذرآواری، عدم وجود جریانهای گدازه داسیتی یا ریولیتی و پراکندگی بالای این نهشتهها، نشان می‌دهد که فورانهای سازنده آنها از نوع انفجاری بوده و آب، در فورانها دخالت داشته است. تغییرات اندک مقادیر اکسید هایی همچون SiO2 و MgO ( به ترتیب 5/64-2/68 و 43/0-1/1 درصد وزنی) در این سنگ ها نشانه طیف تفریق کم و عدم تنوع ترکیبی ماگماهای سازنده آنهاست. ناهنجاریهای منفی Nb، Ti و P و مثبت Sr و Cs در نمودارهای عنکبوتی، تعلق این سنگها را به سریهای ماگمایی کالکآلکالن نشان می‌دهد. غنی‌شدگی عناصر خاکی نادر سبک نسبت به سنگینها ( میانگین(LaN/LuN=20، از ویژگی‌های این سنگها می‌باشد. سنگهای مورد مطالعه، به محیط پس از برخورد تعلق داشته و ماهیت سنگهای وابسته به کمان ماگمایی قاره‌ای را نشان میدهند.
سنگ شناسی
محمد سعادت؛ رباب حاجی علی وغلی؛ محسن موذن
چکیده
مجموعه‌ی دگرگونی قطور در غرب خوی متشکل از انواع سنگهای دگرگونی متابازیت، سنگهای دگرگونی رسی و کوارتز-فلدسپاتی، سنگهای آهکی و سرپانتینیت است. سنگهای متاگابرویی بخش وسیعی از این مجموعه‌ی دگرگونی را شامل می‌شوند. پورفیروکلاست های پلاژیوکلاز و پیروکسن، کانی‌های باقی‌مانده‌از سنگ آذرین بوده و کانی‌های اپیدوت، ترمولیت-اکتینولیت، ...
بیشتر
مجموعه‌ی دگرگونی قطور در غرب خوی متشکل از انواع سنگهای دگرگونی متابازیت، سنگهای دگرگونی رسی و کوارتز-فلدسپاتی، سنگهای آهکی و سرپانتینیت است. سنگهای متاگابرویی بخش وسیعی از این مجموعه‌ی دگرگونی را شامل می‌شوند. پورفیروکلاست های پلاژیوکلاز و پیروکسن، کانی‌های باقی‌مانده‌از سنگ آذرین بوده و کانی‌های اپیدوت، ترمولیت-اکتینولیت، کلسیت و گاهی کلریت، کانی‌های ثانویه حاصل از دگرگونی درجه پایین هستند. براساس نتایج تجزیه‌ی شیمیایی سنگ‌کل، ترکیب سنگهای متاگابرویی مورد مطالعه کالکآلکالن است. در نمودارهای تفکیک محیط‌های زمین‌ساختی، ترکیب سنگهای مورد مطالعه ویژگی های جزایر قوسی را نشان می دهند. نتایج سن‌سنجی به روش U-Pb زیرکن، سن تشکیل پروتولیت گابرویی را 6/7 ± 6/162 میلیون سال منطبق بر زمان ژوراسیک بالایی (آکسفوردین) تعیین کرده است. تشکیل متاگابروهای قطور بر اساس نتایج ژئوشیمیایی و سنی بدست آمده از این پژوهش با احتمال می تواند مرتبط با حوضه پشت قوسی نئوتتیس در ایران مرکزی، یا ماگماتیسم جزایر قوسی ژوراسیک در زون سه وان-آکرا متعلق به زمین درز شاخه شمالی نئوتتیس و یا ادامه زون افیولیتی پیرانشهر و سرو متعلق به زون زاگرس-بیتلیس باشد اما در هر حال نتیجه گیری های دقیق نیازمند مطالعات تکتونیکی و داده های سن سنجی و ژئوشیمیایی بیشتر از انواع سنگهای دگرگونی و آذرین منطقه می باشد.
سنگ شناسی
سکینه مرادی؛ محمدرضا قربانی؛ شائو یانگ جیانگ
چکیده
سنگهای آتشفشانی مافیک کهک در قسمت مرکزی قوس ماگمایی ارومیه-دختر شامل بازالت و آندزیت بازالت هستند و ویژگی ماگماهای ساب آلکالن تا تحولی نشان میدهند. این سنگها براساس ایندکس تولئیتی (THL) به سری کالک آلکالن تعلق دارند. سن سنجی U-Pb زیرکن، برای سنگهای آندزیت-بازالتی و بازالتی منطقه به ترتیب سنهای تقریبی60 (پالئوسن ...
بیشتر
سنگهای آتشفشانی مافیک کهک در قسمت مرکزی قوس ماگمایی ارومیه-دختر شامل بازالت و آندزیت بازالت هستند و ویژگی ماگماهای ساب آلکالن تا تحولی نشان میدهند. این سنگها براساس ایندکس تولئیتی (THL) به سری کالک آلکالن تعلق دارند. سن سنجی U-Pb زیرکن، برای سنگهای آندزیت-بازالتی و بازالتی منطقه به ترتیب سنهای تقریبی60 (پالئوسن میانی) و 24 تا 19 میلیون سال (الیگوسن پسین-میوسن آغازی) را تعیین می‌کند. این سنگها در نمودارهای عنکیوتی با غنی‌شدگی LREE وLILE و تهی‌شدگی HFSE با آنومالی نسبتا منفی یا نبود آنومالی Eu و الگویی شبیه E-MORB مشخص می‌شوند که بیانگر ماگماتیسم مرتبط با فرورانش صفحه اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی می باشد. بر اساس ویژگی‌های پتروگرافی، ژئوشیمیایی و ایزوتوپی ، تبلور تفریقی نقش قابل توجهی در تحول ماگمای تشکیل دهنده این سنگها ایفا کرده است. مدلسازی عناصر کمیاب نشان می‌دهد که این سنگها از ذوب بخشی یک گوشته‌ای اسپینل لرزولیتی حاصل شدهاند. نسبت‌های ایزوتوپی نیز نشان میدهند که ماگمای تشکیل دهنده سنگهای مورد مطالعه از ذوب بخشی گوشته لیتوسفری حاصل شدهاند که توسط سیالات مشتق شده از اسلب فرورونده متاسوماتیزم شدهاند. این سنگها در محیطی کششی و تحت شرایط انتقال از قوس به حوضه پشت قوس طی پالئوسن به میوسن تشکیل شدهاند.
سنگ شناسی
ایوب ویسی نیا؛ محمد ابراهیمی؛ بهمن رحیم زاده؛ رسول اسمعیلی
چکیده
مجموعه افیولیتی کامیاران در لبه جنوبی زون سنندج-سیرجان و زون برخوردی صفحه عربی و ایران قرار دارد. این مجموعه بین مجموعه هرسین در جنوب خاور و مجموعه سروآباد در شمال باختر قرار دارد. شواهد صحرایی نشان میدهند که افیولیت گرماب در شمال خاور کامیاران یک تکتونیک ملانژ است که واحدهای آن شامل گابرو و پریدوتیت‌های سرپانتینی شده است. الیوین، ...
بیشتر
مجموعه افیولیتی کامیاران در لبه جنوبی زون سنندج-سیرجان و زون برخوردی صفحه عربی و ایران قرار دارد. این مجموعه بین مجموعه هرسین در جنوب خاور و مجموعه سروآباد در شمال باختر قرار دارد. شواهد صحرایی نشان میدهند که افیولیت گرماب در شمال خاور کامیاران یک تکتونیک ملانژ است که واحدهای آن شامل گابرو و پریدوتیت‌های سرپانتینی شده است. الیوین، کلینوپیروکسن و ارتوپیروکسن بهمراه کروم اسپینل با بافت کومولیتی و گرانولار کانی‌های اصلی پریدوتیت‌ها را تشکیل میدهند. براساس نتایج تجزیه شیمیایی گابروها دارای سرشت تولهایتی تا کالک-آلکالن بوده و ویژگی‌های مورب تا قوس اقیانوسی را نشان میدهند. شواهد شیمیایی و نمودارهای ژئودینامیکی پریدوتیت‌های گرماب نشان میدهند که این سنگها به پریدوتیت‌های آبیسال شباهت دارند که از یک خاستگاه گوشته‌ای پسماند با ترکیب اسپینل لرزولیتی نوع مورب با درجه ذوب بخشی 15 تا 20 درصدی حاصل شدهاند. شکسته شدن پوسته نئوتتیس و فرورانش آن به زیر خود در کرتاسه پایانی، منجر به توقف فرورانش دور اول نئوتتیس به زیر صفحه ایران و شکل‌گیری حوضه قوس-پشت قوس (دور دوم فرورانش) و سنگهای وابسته به آن در افیولیتهای کامیاران شده است.
سنگ شناسی
آزاد کریمی؛ علی احمدی؛ منیره خیرخواه؛ عبدالرضا پرتابیان
چکیده
پریدوتیت‌ها در مجموعه افیولیتی مریوان-کامیاران (MKO)، نوار افیولیتی زاگرس خارجی، غرب ایران، از نظر ویژگی‌های سنگ‌شناختی و ژئوشیمیایی مطالعه شدهاند. هر دو نوع پریدوتیت گوشته‌ای و ماگمایی انباشتی در توالی افیولیتی مریوان-کامیاران وجود دارند. تغییرات گسترده در MgO، Al2O3، Cr، Ni و نسبت Al2O3/SiO2 علاوه بر تعلق نمونه‌ها به هر دو نوع پریدوتیت ...
بیشتر
پریدوتیت‌ها در مجموعه افیولیتی مریوان-کامیاران (MKO)، نوار افیولیتی زاگرس خارجی، غرب ایران، از نظر ویژگی‌های سنگ‌شناختی و ژئوشیمیایی مطالعه شدهاند. هر دو نوع پریدوتیت گوشته‌ای و ماگمایی انباشتی در توالی افیولیتی مریوان-کامیاران وجود دارند. تغییرات گسترده در MgO، Al2O3، Cr، Ni و نسبت Al2O3/SiO2 علاوه بر تعلق نمونه‌ها به هر دو نوع پریدوتیت ابیسال (MOR) و فرافرورانش (SSZ) بیانگر درجات مختلف تهی‌شدگی در پریدوتیت‌های گوشته‌ای منطقه است. درجات متفاوت تهی‌شدگی پریدوتیت‌ها با بازه گسترده ذوب بخشی (10 تا 15 درصد)، بهدست آمده براساس مدلهای ذوببخشی غیرمدال معکوس، سازگار هستند. غنی‌شدگی در عناصر HFS مانند Hf، Ti، Ta و Th بیانگر برهمکنش مذاب-سنگ در پریدوتیت‌های گوشته‌ای است؛ در حالی‌که، غنی‌شدگی در U و عناصر LIL نظیر Cs، Rb، Pb احتمالاً در ارتباط با برهمکنش سیال-سنگ است. پیشنهاد می‌شود که ماهیت MOR بخشی از پریدوتیت‌های گوشته‌ای منطقه در مراحل بعدی طی فرایندهایی مانند برهمکنش مذاب-سنگ به پریدوتیت‌های دارای ویژگی‌های SSZ تغییر یافته است. این احتمال وجود دارد که، مانند دیگر رخنمون‌های نوار افیولیتی زاگرس خارجی، پریدوتیت‌های گوشته‌ای MKO با مشخصههای MOR و SSZ قبل از تغییر آنها در محیط SSZ از جایگاه MOR منشأ گرفته‌اند.
سنگ شناسی
حجت حاج حسنی؛ جلیل قلمقاش؛ منصور وثوقی عابدینی؛ رحیم دبیری؛ حمیده رشید
چکیده
لوکوگرانیت‌های الوند به صورت توده های کوچک و دایک جایگیر شده اند. این سنگها با ترکیب آلکالی گرانیت تورمالین‌دار، آلکالی گرانیت بیوتیت‌دار، آلکالی گرانیت آرفدسونیت‌دار، آلکالی گرانیت روتیل دار و گرانیت بیوتیت مسکویت‌دار و ماهیت آلکالن و پرآلومین هستند. در این سنگها الگوی توزیع عناصر نادر خاکی به هنجار شده به ترکیب کندریت دارای ...
بیشتر
لوکوگرانیت‌های الوند به صورت توده های کوچک و دایک جایگیر شده اند. این سنگها با ترکیب آلکالی گرانیت تورمالین‌دار، آلکالی گرانیت بیوتیت‌دار، آلکالی گرانیت آرفدسونیت‌دار، آلکالی گرانیت روتیل دار و گرانیت بیوتیت مسکویت‌دار و ماهیت آلکالن و پرآلومین هستند. در این سنگها الگوی توزیع عناصر نادر خاکی به هنجار شده به ترکیب کندریت دارای غنی‌شدگی از LREE نسبت به HREE هستند. در نمودارهای عنکبوتی بههنجار شده به ترکیب گوشته اولیه دارای غنی‌شدگی از LILE نسبت به HFSE و آنومالی منفی Ta، Nb و Ti هستند و به نظر می رسد در محیط فرورانش تشکیل شده اند. سنگهای لوکوگرانیتی الوند به طور بارزی ویژگی‌های گرانیتهای نوع A را دارند که با توجه به مقدار Al2O3 یا کرندوم نورماتیو و عناصر کمیاب می توان آنها را به دو گروه نوع A و 'A با منشاء مشابه گوشته‌ای طبقه بندی نمود. با صعود، تفریق و جایگیری ماگمای اولیه گوشته‌ای در درون پوسته، لوکوگرانیت‌های نوع A با حداقل آلایش و لوکوگرانیت‌های نوع 'A با آلایش مقادیر قابل توجهی مواد پوسته قاره‌ای تشکیل شده اند. به نظر می رسد لوکوگرانیت‌های الوند در یک فاز کششی همزمان با فرورانش ، احتمالاً به دلیل تغییر در میزان همگرایی صفحات، وقفه در فرورانش و برداشت فشار تشکیل شدهاند.
سنگ شناسی
کیامرث حسینی؛ مجید شاه پسندزاده
چکیده
سنگ میزبان کانسار مگنتیت- آپاتیت چغارت را متاسوماتیت‌های سبز آلبیت‌دار، ریولیت و ریوداسیت‌های اواخر نئوپروتروزوئیک- اوایل کامبرین در ایران مرکزی تشکیل میدهند. شواهد زمینشناسی بیانگر سه نسل آلبیت در متاسوماتیت‌های آلبیت‌دار این کانسار است. بنابر مطالعات کانی‌شناسی و زمین‌شیمی، ادخال‌های کانیایی مرتبط با آلبیت‌های صورتی ...
بیشتر
سنگ میزبان کانسار مگنتیت- آپاتیت چغارت را متاسوماتیت‌های سبز آلبیت‌دار، ریولیت و ریوداسیت‌های اواخر نئوپروتروزوئیک- اوایل کامبرین در ایران مرکزی تشکیل میدهند. شواهد زمینشناسی بیانگر سه نسل آلبیت در متاسوماتیت‌های آلبیت‌دار این کانسار است. بنابر مطالعات کانی‌شناسی و زمین‌شیمی، ادخال‌های کانیایی مرتبط با آلبیت‌های صورتی و قرمز گوشتی غنی‌شدگی بالایی در مقادیر REE-Y-Ti-Th را نشان میدهند، در حالی‌که آلبیت‌های سفید رنگ با کانی‌زایی همراه نیستند. قرارگیری کانی‌های حاوی REE-Y-Ti-Th در امتداد شکستگی‌ها، متغیر بودن نسبت Th/U و نتایج حاصل از ایزوتوپ‌های پایدار اکسیژن-کربن بر روی کلسیت‌های پاراژنز با متاسوماتیت‌های آلبیت‌دار حاکی از تلفیق فرآینـدهای ماگمایی و گرمابی دما بالا تا متوسط در تشکیل این کانسار اسـت. شباهت الگـوی عناصر نادر خاکی و عناصر جزیی ناسازگار بر روی سنگ میزبان کانسار، بیانگر ارتباط کانی‌زایی REE-Y-Ti-Th با ماگمای ریولیتی- ریوداسیتی مرتبط با پهنه فرورانش حاشیه قاره‌ای/اقیانوسی است. بنابر‌این پژوهش، خاستگاه زمین‌ساختی- ماگمایی متاسوماتیت‌های آلبیت‌دار کانسار مگنتیت- آپاتیت چغارت، ماگماتیسم کلسیمی قلیایی مرتبط با پهنه فرورانش حاشیه فعال قاره‌ها و کمان‌های اقیانوسی پیشنهاد می‌شود.
سنگ شناسی
محسن مؤید؛ فرزانه ولی نسب زرنق؛ احمد جهانگیری؛ حسین عزیزی
چکیده
در نواحی شمال ماکو، رخنمون‌های ناپیوسته‌ای از سنگهای ولکانیکی برونزد دارند. دگرگونی در حد رخساره شیست سبز سنگهای ولکانیکی منطقه را تحت تأثیر قرار داده است. این مجموعه ولکانیکی بایمودال بوده و از گدازه و سنگهای آذرآواری اسیدی و بازیک تشکیل شدهاند. گدازه‌های این واحد، واحد سنگی کامبرین و هم‌ارز لشگرک را پوشانده و به‌طور ...
بیشتر
در نواحی شمال ماکو، رخنمون‌های ناپیوسته‌ای از سنگهای ولکانیکی برونزد دارند. دگرگونی در حد رخساره شیست سبز سنگهای ولکانیکی منطقه را تحت تأثیر قرار داده است. این مجموعه ولکانیکی بایمودال بوده و از گدازه و سنگهای آذرآواری اسیدی و بازیک تشکیل شدهاند. گدازه‌های این واحد، واحد سنگی کامبرین و هم‌ارز لشگرک را پوشانده و به‌طور پیشرونده به‌وسیله واحد دولومیتی دونین پوشیده می‌شوند. داده‌های ژئوشیمیایی سنگهای متابازیک و متاریولیتی بیانگر ماهیت انتقاالی تا قلیایی ماگمای اولیه بوده و الگوی REE آنها دارای شیب منفی بوده و نسبت LREE/HREE در آنها بالا می‌باشد. غنی‌شدگی مشخصی در عناصر HFS دیده می‌شود. سنگهای متاریولیتی مشابه ریولیت‌های مناطق ریفتی (A1-Type) می باشند. داده‌های ژئوشیمیایی حاکی از آن است که سنگهای مورد مطالعه حاصل تبلور تفریقی یک ماگمای بازیک همراه با آلایش پوسته‌ای بوده و به‌عبارتی دارای ارتباط ژنتیکی بوده و از یک ماگمای واحد منشأ گرفته‌اند. ماگمای سازنده سنگهای مورد مطالعه از ذوب بخشی 3-10 درصدی یک منشأ گوشته‌ای غنی شده گارنت پریدوتیتی در یک محیط کششی کافتی درون قاره‌ای تشکیل شده است. این جایگاه با محیط کششی کافتی حاکم بر سایر نقاط ایران در پالئوزوئیک پیشین در مراحل آغازین تشکیل و گسترش پالئوتتیس سازگار است.
سنگ شناسی
حبیب اله قاسمی؛ محبوبه عرب زاده بنی اسدی؛ مجتبی رستمی حصوری
چکیده
نوار آتشفشانی- رسوبی ائوسن عباسآباد در شرق شاهرود از سنگهای بازالتی- آندزیتی و آذرآواریهای وابسته به همراه میان لایه‌های رسوبی تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی این نوار شامل الیوین بازالت، تراکیبازالت، تراکیآندزیبازالت، تراکی‌آندزیت و آندزیت با بافت‌های متنوع هیالومیکرولیتی پورفیری، میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری، ...
بیشتر
نوار آتشفشانی- رسوبی ائوسن عباسآباد در شرق شاهرود از سنگهای بازالتی- آندزیتی و آذرآواریهای وابسته به همراه میان لایه‌های رسوبی تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی این نوار شامل الیوین بازالت، تراکیبازالت، تراکیآندزیبازالت، تراکی‌آندزیت و آندزیت با بافت‌های متنوع هیالومیکرولیتی پورفیری، میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری، تراکیتی و غربالی است. کانی‌های اصلی این سنگها شامل کلینوپیروکسن و فلدسپار می‌باشند. ترکیب پیروکسن‌ها از اوژیت تا دیوپسید و ترکیب فلدسپارها شامل ارتوکلاز و الیگوکلاز تا بیتونیت است. نسبت‌های 87Sr/86Sr(Initial) این سنگها با در نظر گرفتن سن 40 میلیون سال برای آنها بین 7042/0 تا 7047/0 و مقادیر 143Nd/144Nd (Initial) آنها نیز بین 5127/0 تا 5130/0 در تغییر است. مقادیر اپسیلون Nd امروزین ԐNd(0) و 40 میلیون سال قبل ԐNd(t=40 Ma) آنها نیز به ترتیب بین 67/2 تا 72/7 و 3 تا 05/8 در تغییر است که نشان‌دهنده یک منشأ گوشته‌ای غنی شده برای آنهاست. شیمی سنگ‌کل، ایزوتوپی و کلینوپیروکسن همگی بیانگر سرشت کمانی کالکآلکالن- آلکالن و ترکیب بازالتی ماگمای مادر برخاسته از یک منبع گوشته‌ای تا حدودی غنی شده نوع OIB در یک جایگاه کششی درون کمانی است. محاسبات دما- فشارسنجی بر روی کانی کلینوپیروکسن بیانگر محدوده دمایی 1100 تا 1150 درجه سانتی‌گراد و فشارهای 2 تا 13کیلوبار برای تبلور ماگماست.
سنگ شناسی
سارا شکیبا؛ علی اصغر سپاهی گرو؛ محمدرضا قاسمپور؛ کازو ناکاشیما
چکیده
توده پلوتونیکی الوند یکی از بزرگترین توده‌های نفوذی در بخش شمالی زون سنندج - سیرجان است که در جنوب شهر همدان واقع شده است. این توده متشکل از گرانیتوئیدهای پورفیری، لوکوکرات، سنگهای نفوذی بازیک و آنکلاوهای به اندازه‌های متفاوت و به اشکال مختلف دیده می شوند. بیوتیت‌های موجود در مونزوگرانیت پورفیروئید، دیوریت، آنکلاو میکروگرانولار ...
بیشتر
توده پلوتونیکی الوند یکی از بزرگترین توده‌های نفوذی در بخش شمالی زون سنندج - سیرجان است که در جنوب شهر همدان واقع شده است. این توده متشکل از گرانیتوئیدهای پورفیری، لوکوکرات، سنگهای نفوذی بازیک و آنکلاوهای به اندازه‌های متفاوت و به اشکال مختلف دیده می شوند. بیوتیت‌های موجود در مونزوگرانیت پورفیروئید، دیوریت، آنکلاو میکروگرانولار فلسیک، آنکلاو میکروگرانولار مافیک و آنکلاو سورمیکاسه در قلمرو بیوتیت‌های منیزیم‌دار و بیوتیت‌های موجود در نوریت‌ها در قلمرو فلوگوپیت، واقع شدهاند. ارتوپیروکسن‌های نوریت در محدوده کلینوانستاتیت و ارتوپیروکسن آنکلاو میکروگرانولار مافیک در محدوده کلینوفروسیلیت می‌باشند. بر پایه دماسنجی بر مبنای میزان Ti موجود در بیوتیت‌ها، مونزوگرانیت 662 تا 734، نوریت 688 تا 776، دیوریت 598 تا 724، آنکلاو سورمیکاسه 662 تا 687، آنکلاو میکروگرانولار فلسیک 694 تا 712 و آنکلاو میکروگرانولار مافیک 635 تا 737 درجه سانتی‌گراد را نشان میدهند. بر اساس ترکیب شیمیایی بیوتیت و ارتوپیروکسن ماگمای سازنده آنکلاوهای توده پلوتونیک الوند و سنگ میزبان آنها در گستره آهکی - قلیایی قرار گرفته‌اند. ارتوپیروکسن‌های نوریت و آنکلاو میکروگرانولار مافیک نشان می‌دهد مجموعه نفوذی الوند در رده سنگ‌هایی با فوگاسیته اکسیژن بالا جای می‌گیرند، که از صفات آهکی-قلیایی بودن توده می‌باشد، که با ویژگی‌های تکتونوماگمایی محیط‌های وابسته به فرورانش همخوانی دارد.
سنگ شناسی
هاله قربانی؛ رباب حاجی علی اوغلی؛ محسن مؤذن
چکیده
میگماتیت‌های قره‌ناز در نتیجه ذوب بخشی آمفیبولیت‌ها تحت شرایط رخساره گرانولیت تشکیل شدهاند. شواهد ساختی، بافتی، کانی شناسی و ژئوشیمیایی در میگماتیت‌های منطقه بیانگر تشکیل میگماتیت‌ها در طی ذوب بخشی می‌باشد. میگماتیت‌های مورد مطالعه دارای انواع متنوعی از ساختارها شامل لکه‌ای، شولن، افتالمیتیک، استروماتیک، دیکتیونیتیک، ...
بیشتر
میگماتیت‌های قره‌ناز در نتیجه ذوب بخشی آمفیبولیت‌ها تحت شرایط رخساره گرانولیت تشکیل شدهاند. شواهد ساختی، بافتی، کانی شناسی و ژئوشیمیایی در میگماتیت‌های منطقه بیانگر تشکیل میگماتیت‌ها در طی ذوب بخشی می‌باشد. میگماتیت‌های مورد مطالعه دارای انواع متنوعی از ساختارها شامل لکه‌ای، شولن، افتالمیتیک، استروماتیک، دیکتیونیتیک، پتیگماتیت، فلبیتیک، شلیرن، پگماتیتوییدی و نبولیتیک می‌باشند. وجود پلاژیوکلازهای شکل‌دار و کوارتزهای بی‌شکل به صورت بین دانه‌ای به همراه تشکیل بافت گرانولار، میرمکیت و پرتیت در بخش‌های لوکوسوم و همچنین وجود زونینگ، ماکل پلی‌سنتتیک در پلاژیوکلازها بیانگر نقش ذوب بخشی در تشکیل میگماتیت‌ها بوده است. بر اساس محاسبات تعادل جرمی در میگماتیت‌های قره‌ناز ترکیبات اجزای میگماتیتی لوکوسوم، ملانوسوم و مزوسوم در راستای خطی مستقیم قرار می‌گیرند که نشانه‌ای بر منشا ذوببخشی میگماتیت‌های مورد مطالعه باشد. درصد ذوب بخشی برای میگماتیت‌های مطالعه شده به روش تعادل جرمی در حدود f≈36.5% و f≈43.6% محاسبه شده است. تفاوت در درصدهای ذوب بخشی ممکن است وابسته به روابط بین نرخ و خروج مذاب از ناحیه ذوب و به مقدار اندک وابسته به میزان واتنش در منطقه می‌باشد. دمای تشکیل این میگماتیت‌ها در حدود 870-850 درجه سانتی‌گراد و فشار در حدود 7-6 کیلوبار تعیین شده است.
سنگ شناسی
محبوبه جمشیدی بدر؛ نرگس سادات فرامرزی
چکیده
جزیره هرمز گنبدی نمکی در جنوب ایران است که بخش اعظم آن از رسوبات تبخیری-کربناتی نئوپروتروزوئیک تشکیل شده است. تا کنون مطالعات زیادی در مورد پتروگرافی و ژئوشیمی رسوبات تبخیری-کربناتی هرمز انجام نشده است. بعلاوه حرکات نمکی در این منطقه باعث شده تا تشخیص روابط سنی سنگها تنها بر مبنای روابط صحرایی دشوار باشد. در این مطالعه با درک شواهد ...
بیشتر
جزیره هرمز گنبدی نمکی در جنوب ایران است که بخش اعظم آن از رسوبات تبخیری-کربناتی نئوپروتروزوئیک تشکیل شده است. تا کنون مطالعات زیادی در مورد پتروگرافی و ژئوشیمی رسوبات تبخیری-کربناتی هرمز انجام نشده است. بعلاوه حرکات نمکی در این منطقه باعث شده تا تشخیص روابط سنی سنگها تنها بر مبنای روابط صحرایی دشوار باشد. در این مطالعه با درک شواهد صحرایی (مانند ضخامت نمک، نوع و میزان میانبار و همچنین روابط صحرایی واحد تبخیری با سنگهای آتشفشانی)، مطالعات کانی‌شناسی (ازجمله مطالعه سیالات درگیر واحد تبخیری، مطالعه میانبارهای بخش تبخیری- کربناتی و کانی شناسی دولومیت، پیریت و توف های ریولیتی) و انجام آنالیز های ژئوشیمیایی (از جمله طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی و میکروسکوپ الکترونی) نه تنها به بررسی ویژگی های رسوبات تبخیری-کربناتی بلکه به بازسازی وقایع رخ داده در حوضه رسوبی هرمز پرداخته شده است. حضور تبخیری هایی با ضخامت، میان لایه ها و ادخال های متفاوت، نشان‌دهنده تهنشست واحد تبخیری طی دو مرحله مجزا است. در وقفه بین تهنشست این دو واحد تبخیری زیرین و بالایی، فوران گدازه‌های ریولیتی جزیره رخ داده است اما سنگهای آذرآواری همزمان با تهنشست واحد بالایی تشکیل شدهاند. تهنشست هر دو واحد تبخیری در زمان ادیاکارن بالایی رخ داده است.
سنگ شناسی
محمدرضا قاسمپور؛ ناهید شبانیان؛ علیرضا داودیان؛ سید حسام الدین معین زاده
چکیده
منطقه حرجند در شمال خاوری کرمان در پهنه ایران مرکزی و کمربند تکتونیکی کاشمر-کرمان قرار دارد. در این منطقه سنگهای گابرویی به همراه دایکهای دلریتی در داخل سنگهای رسوبی سری دسو با سن اینفراکامبرین نفوذ کرده‌اند. گابروها و دایکهای دلریتی ترکیب تقریباً یکسانی داشته و دارای کانی‌های اصلی کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز و کانی‌های فرعی ...
بیشتر
منطقه حرجند در شمال خاوری کرمان در پهنه ایران مرکزی و کمربند تکتونیکی کاشمر-کرمان قرار دارد. در این منطقه سنگهای گابرویی به همراه دایکهای دلریتی در داخل سنگهای رسوبی سری دسو با سن اینفراکامبرین نفوذ کرده‌اند. گابروها و دایکهای دلریتی ترکیب تقریباً یکسانی داشته و دارای کانی‌های اصلی کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز و کانی‌های فرعی اولیوین، آمفیبول، آپاتیت و کانی‌های کدر می‌باشند. بافت‌های موجود در این سنگها گرانولار متوسط تا ریز بلور و افیتیک تا ساب‌افتیک هستند. ترکیب پلاژیوکلاز این سنگها در گستره لابرادوریت (An53-67) قرار می‌گیرد، اما بواسطه سوسوریتی شدن در گابروها ترکیب اولیگوکلاز و در دایکهای دلریتی ترکیب آلبیتی را نشان میدهند. ترکیب کانیایی کلینوپیروکسن‌ها از نوع کلینوپیروکسن‌های منیزیم-کلسیم-آهن‌دار و از نوع دیوپسید و اوژیت بوده و توزیع Al در ساختار کلینوپیروکسن‌ها تبلور آنها از یک ماگمای با فشار بخار آب متغیر و کمتر از 10 درصد را نشان می‌دهد. بر پایه ترکیب شیمیایی کلینوپیروکسن‌ها ماگمای سازنده سنگها غالبا ماهیت تولئیتی و کمتر آلکالن داشته و از لحاظ جایگاه زمین ساختی در ارتباط با محیط‌های درون صفحه‌ای هستند. ارزیابی زمین دما-فشارسنجی کلینوپیروکسن‌ها دمای تشکیل 1127 تا 1200 درجه سانتی‌گراد و فشار کمتر از 6 کیلوبار را برای این سنگ های مافیک نشان می‌دهد.
